श्रीकृष्णको ईश्वरभक्ति

श्रीकृष्णको ईश्वरभक्ति

विवेक आर्य

श्रीकृष्ण ईश्वरोपासक हुनुहुन्थ्यो । उहाँ नित्यप्रति सन्ध्या , हवन र गायत्री–जाप गर्नुहुन्थ्यो । यदि उहाँ स्वयं ईश्वर भएको भए उहाँ कसको उपासना गर्नुहुन्थ्यो होला त ? दूतकर्ममा जाँदाताक उहाँले रथलाई रोक्न लगाएर सन्ध्या गर्नुभयो ।

अवतीर्य रथात् तुर्णं कृत्वा शौचं यथाविधि ।
रथमोचनमादिश्य सन्ध्यामुपविवेश ह ।। –महाभारत , उद्योगपर्व ८४÷२१

भावार्थ – जब सूर्यास्त हुनथाल्यो तब श्रीकृष्णले शीघ्र नै रथबाट अवतरित भएर रथ खोल्ने आदेश दिनुभयो र पवित्र भएर सन्ध्योपासनामा लाग्नुभयो ।

विदुरजीको घरमा पनि उनको सन्ध्यावन्दन गर्ने गरेको वर्णन पाइन्छ –

कृतोदकानुजप्यः स हुताग्निः समलङ्कृतः ।
ततश्चादित्यमुद्यन्तमुपातिष्ठत् माधवः ।।

भावार्थ – स्नान , सन्ध्या तथा जप पश्चात् अग्निहोत्र गरेर श्रीकृष्णले समलङ्कृत भएर सूर्यको उपस्थान गर्नुभयो ।

भागवत् पुराणमा पनि उनको ईश्वरभक्तितर्फ सङ्केत गरिएको छ –

ब्राह्ममुहूत्र्ते उत्थाय वायुं पस्पृश्य माधव ।
दध्यौ प्रसन्नकरण आत्मानं तमसः परम् ।। – भागवत , १०÷७०÷६

भावार्थ – श्रीकृष्ण ब्राह्ममुहूर्तमा उठेर पवित्र जलले हातमुख धोएर अत्यन्त पवित्र भएर हृदयमा प्रकृतिभन्दा परका ज्योति स्वरुप परमेश्वरको ध्यान गर्न लागे ।

अथाप्लुतोऽम्भस्यमते यथाविधि क्रियाकलापं परिधाय वाससी ।
चकार सन्ध्योपगमादि तत्तमो हुतानलो ब्रह्म जजाप वाग्यतः ।। – भागवत , १०÷७०÷६

भावार्थ – भगवान् श्रीकृष्णले स्वच्छ एवं पवित्र जलमा डुबुल्की लगाएर स्नान गर्नुभयो अनि स्वच्छ धोती पहिरेर एवं बर्खी ओढेर अति श्रद्धाका साथ विधिपूर्वक सन्ध्योपासनादि नित्यकर्म गर्नुभयो ।